Connect with us

IN-THE-NEWS

FDA темекі мен түтінсіз өнімдердің тәуекелдерін салыстырды

Published

on

By

АҚШ-тың Азық-түлік және дәрі-дәрмек сапасын бақылау басқармасы (Food & Drug Administration – FDA) жанбайтын темекі өнімдерінің денсаулыққа қауіпті төмендетуге көмектесетінін анықтады.

Көптеген дәрігер мен сарапшылар зиянсыз темекі өнімдері болмайтынына және темекіні толық тастау денсаулыққа ең тиімді таңдау екенімен келіседі. Дегенмен, темекі шегуге тәуелділік үлкен кедергі тудырады. Сондықтан мамандардың көмегінсіз оны тастау бәріне қолжетімді емес. Дүниежүзілік денсаулық сақтау ұйымының деректері бойынша, темекіні бірінші әрекетте тастағандар саны 4-7 пайызды ғана құрайды.

“Тәуелділік – бұл, шын мәнінде, ауру. Сондықтан денсаулығына алаңдайтын темекі шегетіндер үшін тәуекелдер жайлы ақпарат алу және мамандарға жүгіну маңызды. Әртүрлі ғылыми зерттеулер мен дамыған елдердің тәжірибесі көрсеткендей, темекінің ең зиянды түрі – жанатын темекіден бас тарту арқылы тәуекелдерді төмендетуге болады. Оларға қарағанда, түтінсіз баламаларда зиянды заттар аз, және бұл туралы зерттеулер жыл сайын артып келеді”, – деп атап өтті онколог-гастроэнтеролог, “Еуразиялық онкологтар, хирургтар және оңалту мамандары қауымдастығы” қоғамдық ұйымы төрағасының орынбасары Гаухар Исақова.

Тәуелділікке никотин себеп болатыны ғылыми дәлелденген. Дегенмен, темекімен байланысты аурулардың барлығын тек никотин туындатпайтыны да ғылыми дәлелденді. Ауруға шылым шегу кезінде бөлінетін түтін себеп болады. Онда көптеген зиянды зат бар. Сол себепті зиянды азайту тұжырымдамасы (ЗАТ) зияны азырақ баламаларды қолдап, денсаулыққа зиянды әсерлерді азайту тәсілі ретінде шылым шегушілерге жанбайтын баламаларға көшуді ұсынады. Англия, Швеция, Жапония, Жаңа Зеландия және басқа елдерде зиянды азайту қағидаттары темекі шегушілердің санын азайтып, халықтың денсаулығына келетін зиянды төмендетуге көмектесуде.

Осындай ғылыми негізделген тәсілдің тиімділігін АҚШ-тың Азық-түлік және дәрі-дәрмек сапасын бақылау басқармасы (FDA) жүргізген тәуелсіз зерттеуі де растады.

Бұл АҚШ Денсаулық сақтау министрлігінің құрылымына жататын беделді агенттік “Темекі өнімдерінің тәуекелдерін салыстыру” атты құжат жариялады. Онда темекі өнімдерінің ешқайсысы қауіпсіз болмағанымен, әртүрлі темекі өнімдерімен байланысты денсаулық тәуекелдерін жіктеуге болатыны мойындалған. Жанбайтын темекі өнімдері, мысалы, қыздырылатын темекі мен басқа да түтінсіз баламалар, әдетте, жанатын темекілер мен жану процесін қажет ететін басқа темекі өнімдеріге қарағанда денсаулыққа азырақ қауіп төндіреді.

FDA атап көрсетеді: ешбір темекі қауіпсіз емес, сондықтан темекі шекпейтін жастар мен ересектер электрон темекілерді тұтынуды әу бастан бастамағаны жөн. Бірақ темекі шегетін ересектер үшін жанатын темекіден толықтай түтінсіз баламаларға ауысу көптеген зиянды химиялық заттардың әсерін азайтуы мүмкін.

“Алайда, олардың кәдімгі темекіден толықтай түтінсіз баламаларға ауысуы маңызды. Өйткені темекіні түтінсіз өнімдермен ұзақ уақыт бірге қолдану денсаулыққа тек темекі шегуге ұқсас зиян келтіруі мүмкін”, – делінген құжатта. READ FULL STORY HERE>>>CLICK HERE TO CONTINUE READING>>>

Қазіргі таңда FDA темекі және ментол дәмі бар электронды темекінің 34 өнімін және құрылғысын мақұлдады. Бұл өнімдер токсикологиялық бағалауды қоса алғанда, қатаң ғылыми тексеруден өтті, және FDA олардың қоғамдық денсаулық сақтау стандарттарына сәйкес келетінін анықтады.

FDA-да арнайы Темекі өнімдері орталығы (CTP) бар. Ол темекіден бас тартуға арналған ақпараттық материалдар әзірледі. Тәуекелдерді төмендетіп, зияны аздау темекі өнімдеріне көшуге шешім қабылдаған адамдарға қолдау көрсететін Ұлттық онкология институтының Smokefree.gov сайтымен серіктестік орнатты.

CTP мәліметінше, темекі өнімдерін тұтынатын көптеген адам никотин туралы және әртүрлі темекі өнімдерінің тәуекелдері туралы қате түсінікте. Ғылыми деректер түтінсіз баламаларда әдеттегі темекіге қарағанда зиянды заттар аз екенін айқын көрсетсе де, көптеген темекі шегетіндер оларды кәдімгі темекіден зияны аз емес немесе тіпті зиянды деп санайды.

“Салыстырмалы тәуекел ұғымы күрделі және темекі шегушілерді осы тақырып бойынша хабардар ету әрекеттері нақты деректерге негізделуі маңызды. CTP білім беру стратегиялары мен тәсілдерін әзірлеуге негіз болатын ғылыми білімді зерттеулер арқылы жинақтауды жалғастыруда”, – деп FDA зерттеуінде атап өтілген.

Counterfactual Consulting компаниясының басшысы және Ұлыбритания үкіметінің денсаулық сақтау саласындағы кеңесшісі Клайв Бейтс те темекі түтінінде шамамен 6 мың зат пен қосылыс бар екенін, олардың шамамен 70-і улы және канцерогенді екенін атап өтеді.

“Қазіргі технологиялар жану процесінен аулақ болуға мүмкіндік берді. Мысалы, темекіні қыздырып, бірақ жақпайды. Зерттеулер қыздыру кезінде бөлінетін аэрозольде темекі түтініне қарағанда зиянды заттардың 90-95%-ға аз екенін көрсетті”, деп түсіндіреді Бейтс.

Ол сондай-ақ АҚШ-тағы зерттеулерді мысалға келтіріп, темекі өнімдерін бұрын темекі шеккен, бірақ кейіннен түтіннің зиянын түсінген адамдар жиі қолданатынын көрсетті.

READ FULL STORY HERE>>...CLICK HERE TO CONTINUE READING>>>
Continue Reading
Click to comment

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *

IN-THE-NEWS

Белгілі журналист Қайрат Әділгерейдің фильмін көрмеуге кеңес берді

Published

on

By

Белгілі журналист Диас Нұрақын әзілкеш Қайрат Әділгерейдің су жаңа фильмін сынады. Бұл туралы Stan.kz ақпарат агенттігі хабарлайды. 

Фото: kino.kz

БАҚ өкілі туындыны жеке парақшасында аяусыз сынап, текке қаржы жұмсамауға шақырды. 

“Күйбең тірлік бітпейді, “кеттік бәрін таста” деп келіншегімді ертіп киноға бардық. Енді алтын уақытымды, билетке төлеген 5400 теңгемді ойлап ішім ашып отыр. Жарнамасы жер жарған “Кеттік, бәрін таста” деген кино нағыз қырт екен. Қайрат Әділгерей мен Қанат Әлжаппаровтан шедевр күтіп жүрген мен де жынды. Ерлан Біләл мен “Шаншардағы” Уәлибек көкем де кредиттерін төлей алмай қиналып жүрген сияқты. Әйтпесе мән-мағынасы, езу тартар тұсы, тіпті мазмұны жоқ мұндай киноға түспес еді. “Жәй жүрсіңдер ме, шәй ішесіңдер ме?” деген қырық жылғы қыртымбай әңгімелерін әлі айтып жүр. Бұл фильмнен рухани азық аламын, ішкі мәдениетімді көтерейін деп жүрген мен жоқ. Жай әшейін жеңіл әзіл көріп, қазақы қалжың естіп, ми тынықтырайын дегенмін. Қысқасы, қырттардан қырт фильм туады, қырттың жолын қырт қуады екен. Ақшаңды аямасаң да, өзіңді аяп бұл киноға бармай-ақ қойыңыздар. “Базар жоқтың” деңгейінен әрі аспаған әртіссымақтардың фильмінен “Не шутите с Зоханом” деген кино әлдеқайда қызық, –  деп жазды журналист.  READ FULL STORY HERE>>>CLICK HERE TO CONTINUE READING>>>



Айта кетейік фильмге түскен актер Уәлибек Әбдірайымов продюсердің алдап кеткенін айтқан еді. 

“Сценарий ұнады. Маған “құлдардың атаманы боласыз” деді. “Былапыт сөздер, орысша сөздер жоқ па?” деп сұрадым. Маған ондай болмайды деді. Сосын келістім. Бірақ мен түскен жерлерде ғана болмапты ондай сөздер. Оңбағандар, мені алдап кетті. Мен бұл киноға бір сөз айтуға ғана бардым. “Шаншарда” хит болған сөзіме бола түсіріпті ғой. Бір сөз үшін ғана түсірді”, – деген еді әзілкеш 

READ FULL STORY HERE>>...CLICK HERE TO CONTINUE READING>>>
Continue Reading

IN-THE-NEWS

Жәмила Бақбергенова әлемнің ең үздік балуандарының көшін бастауға жақындады

Published

on

By

Әлем чемпионатының үш дүркін күміс жүлдегері Жәмила Бақбергенова әлемдік рейтингте екі саты көтеріліп, ең үздік балуандарының көшін бастауға жақындады. Бұл туралы Stan.kz ақпарат агенттігі хабарлайды.

Фото: ҰОК

Жәмила Бақбергенова Біріккен күрес әлемінің (UWW) жаңартылған әлемдік рейтингінде екі саты жоғарылап, позициясын жақсартты.Әйелдер күресінен Қазақстан құрамасының үздігі Жәмилә Бақбергенова 72 келі салмақ дәрежесінде өз позициясын жақсартып, төртінші орыннан екінші орынға көтерілді. Оның еншісінде 45 000 ұпай бар. Ал, рейтингтің көшін жапондық Ами Исии бастаса, үздік үштікті румыниялық Александра Николета Ангел аяқтайды. 

READ FULL STORY HERE>>>CLICK HERE TO CONTINUE READING>>>

Айта кетсек, жақында өткен әлем чемпионатында Бақбергенова финалға шығып, жоғарыда аталған Исииге есе жіберген еді.

READ FULL STORY HERE>>...CLICK HERE TO CONTINUE READING>>>
Continue Reading

IN-THE-NEWS

Депутат Қазақстанда әйелдер үшін жұмыс күнін қысқартуды ұсынды

Published

on

By

Мәжіліс отырысында депутат Қарақат Әбден премьер-министрге сауал жолдап, елде әйелдер үшін қысқартылған жұмыс күнін енгізу мәселесін ұсынды. Бұл туралы Stan.kz ақпарат агенттігі хабарлайды.

Фото: Мәжіліс

Депутаттық сауалда “Ауыл” фракциясының депутаты соңғы жылдары аудан әкімі қызметіне тағайындалған әйелдер саны 8%-ға артқанын айтты. Дегенмен билікте әйелдердің санын көбейту үшін жүйелі өзгерістер керек дейді. 

“2023 жылы мемлекеттік қызметтегі әйелдердің үлесі 55,7% болса, басшылық қызметтегілердің үлесі небәрі 20,3%. Тәуелсіздік алғалы саяси лауазымда отырған әйелдердің үлесі 15%-дан асқан емес. IPU Parline рейтингіне сүйенсек, Қазақстан саясаттағы әйелдердің үлесі бойынша 183 елдің ішінде 124-орында. Бұл көрсеткіш бойынша Өзбекстан алдыңғы орында. Бұл елде былтыр парламент сайлауы өтіп, парламенттің заң шығарушы палатасында әйелдердің үлесі 38% болған. Ал Қазақстанда аймақтардағы мәслихаттағы әйелдердің үлесі 21%. Бірақ аймақтарда көрсеткіш әртүрлі. Мысалы, Түркістан облысында 21% ғана. Ал квазимемлекеттік секторда негізгі лауазымдағы ерлер саны әлі де басым”, – деді Қарақат Әбден. 

Мәжілісмен облыстық әкімдіктерде басшылық қызметтегі әйелдердің үлесі тек 10% екенін айтып, барлық облысты ерлер басқаратынын алға тартты. Әйелдер орынбасар қызметіне тағайындалып, негізгі “жұмыс күшіне” айналған екен.  READ FULL STORY HERE>>>CLICK HERE TO CONTINUE READING>>>

“Жоғарыда айтылғандарды ескере отырып, үкіметті әйелдердің көшбасшылығын дамытуға көмектесеті шаралар қабылдауға шақырамын. Алдымен, басшылық қызметке әйелдердің қатысуын арттыру мақсатында гендерлік теңдік мәселелері бойынша ұлттық бақылау және есеп жүйесін құру керек. Сөзсіз әйелдерді басшылық лауазымға тағайындау тек олардың біліктілігіне сүйене отырып жүзеге асуы керек. Екіншіден, мемлекеттік қызмет пен квазимемлекеттік сектордың барлық деңгейінде әйелдер көшбасшылығы ұлттық бағдарламасын енгізу қажет. Үшіншіден, сквандинавия елдерінің тәжірибесіне сүйене отырып әйелдер үшін қысқартылған жұмыс күнін енгізу мүмкіндігін қарастыру керек. Бұл отбасы институтын дамытуға көмектесіп, жұмыс істейтін әйелдер бала тәрбиесіне көбірек көңіл бөле алады”, – деп ұсынды ол. 

Сондай-ақ депутат тәулік бойы жұмыс істейтін балабақшалар ашып, жұмыс орындарында балалар бөлмесін жабдықтау керек дейді. 

“Ақылы декреттік демалыс мерзімін 2 жылға дейін ұзарту керек. Сонымен қатар жұмыс орнында әйелді қорғау және кемсітумен күрес мақсатындағы құқықтық жұмыстарды күшейткен жөн”, – деп түйіндеді ол. 

READ FULL STORY HERE>>...CLICK HERE TO CONTINUE READING>>>
Continue Reading

Trending

error: Content is protected !!